Assertiviteit… Hoe word ik assertiever?

assertiviteit

Een collega vraagt of je voor haar kan invallen tijdens een weekendshift. Je wil dit liever niet want je hebt al andere plannen maar toch geef je toe. Ze is tenslotte goed bevriend met de leidinggevende. Toch rij je naar huis met een gekweld gevoel, met zelfmedelijden en spijt omdat je niet eerlijk hebt kunnen zeggen wat je wilde.

---

Herken je soortgelijke situaties en maak je ze zelf regelmatig mee?

Dan wordt het tijd dat je jezelf assertiever leert opstellen.

Assertief zijn houdt in dat iemand zijn eigen mening respecteert en opkomt voor zichzelf. Dat hij zijn eigen gevoelens onderkent en in de omgang met anderen eerlijk en direct is. Een assertieve houding helpt je om duidelijkheid te scheppen in tal van netelige situaties. Bovendien voorkomt assertief gedrag dikwijls het onnodig opkroppen van gevoelens. Als loopbaancoaches kunnen we jou helpen om hier anders mee om te gaan. Een assertieve houding houdt rekening met zowel de gevoelens van een ander als met die van jezelf. In onderstaande tekst geef ik een paar concrete voorbeelden van hoe je je anders kan opstellen.

---

Wanneer je te weinig assertief bent en eigenlijk over je grenzen laat lopen, kunnen bepaalde mentale of lichamelijke klachten zich voordoen zoals:

• lichamelijke klachten (migraine, hartklachten, slapeloosheid, nervositeit, …),
• geen besluiten durven nemen,
• geen opdrachten durven weigeren,
• gebrek aan zelfvertrouwen,
• angst hebben voor onbekende situaties,
• sociale contacten vermijden,
• erg verlegen zijn,
• faalangst hebben en/of
• slecht met conflicten kunnen omgaan.

---

Mensen reageren vaak óf door in de verdediging te gaan (bijv. “Het is mijn schuld niet. Ik deed alleen maar m’n best”) óf met een tegenaanval (“Dat moet jij zeggen. Wat gebeurde er die keer toen jij…”). Deze onderdanige houding (1) enerzijds of de agressieve houding (2) anderzijds zijn niet de juiste aanpak. Er is echter een derde, bevredigender alternatief en dat is assertief (3) te zijn.

assertiviteit

---

In de situatie zoals in de inleiding besproken kan je dus op 3 manieren reageren:

Jij zegt:….

• “Ok”. (en voelt meteen al een knoop in je maag, omdat je dit ook weer tegen je partner moet gaan zeggen)
• “Dat zal wel zijn dat ik uw shift overneem, het is al de derde keer deze maand. Je zoekt het maar uit!”
• “Nee, ………………………helaas, morgenavond lukt het me niet. Ik heb al een andere afspraak staan die ik niet af wil zeggen“.

---

Niet durven zeggen wat je wilt noemen we sub-assertief gedrag.

Je laat je leiden door gedachten als: “Misschien wordt mijn baas wel boos als ik nee zeg” of “zo erg is het ook weer niet” of “ anderen doen het ook, dus kan ik niet achterblijven”. Je geeft daardoor geen grenzen aan, neemt geen verantwoordelijkheid (je had namelijk al een afspraak) en voelt je zelfs het slachtoffer. Daardoor kom je ook met jezelf in de problemen.

Met dit gedrag stel je de rechten en belangen van de ander op de eerste plaats. Daarom uit je je eigen gevoelens, gedachten niet. Of ze komen er op een schuchtere en verontschuldigende manier. Je stelt je onderdanig op.

assertiviteit

Hieronder staan mogelijke redenen van sub-assertief gedrag:

• Zelfonderschatting: Ik ben dom, ik ben een slappeling
• Perfectionisme: Ik moet de beste zijn, ik mag geen fouten maken
• Angst voor afwijzing: Ik wil geen ruzie, dus ik houd mijn mond, ik wil dat hij mij aardig vindt dus ik doe alsof ik het met hem eens ben
  

---

Mensen die zich sub-assertief of onderdanig gedragen, zullen vaak:

• Lange, verwarde verklaringen afleggen (veelal om zich te rechtvaardigen).
• ‘Ik’-zinnen vermijden of ze afzwakken, bijv. : „Het is alleen maar mijn mening, maar…”
• Andere afzwakkende uitdrukkingen of woorden gebruiken, bijv. Misschien…, Zou u het erg vinden als…, Ik vraag me af of-,Ik wil u niet storen, maar…
• Stopwoorden’ gebruiken, bijv. Eh…. Weet u…, Zoiets als… Ik bedoel…
• Zichzelf kleineren, bijv. Ik ben hier kennelijk hopeloos in, Ik kan niet…, Ik probeer ’t steeds, maar…
• Uitdrukkingen gebruiken die het anderen makkelijker maken je noden en wensen te negeren, bijv. Het is niet belangrijk, echt niet, Het doet er niet toe, Ik bedoelde alleen maar…, Laat maar..

---

Tips om assertiever te worden

• durf nee te zeggen
• zet jezelf niet onder druk, jaag je niet op
• ken je zwakke en sterke punten (zowel qua kennis als qua gevoelens)
• zit er niet mee in dat je een fout maakt, niemand is perfect
• durf risico’s nemen
• respecteer jezelf en de anderen en geef af en toe complimentjes
• durf communiceren met anderen
• laat je begeleiden door een loopbaancoach

assertiviteit

---